Ҡара ҡәлғә

Ҡара ҡәлғә, йәки Сев-Берд (әрм. Սև բերդ) — Рәсәй империяһы ваҡытындағы ҡәлғә, Әрмәнстандың Гюмри ҡалаһы биләмәһендә урынлашҡан. XIX быуат уртаһында 1828—1829 йылдарҙағы рус-төрөк һуғышынан һуң төҙөлгән. Әлеге ваҡытта Гюмри ҡалаһының төп архитектура һәм тарихи ҡиммәттәренең береһе булып тора.

Тарихы

1813 йылдан Төркиә сигендә булған Гюмри, Гөлөстан тыныслыҡ килешеүенә ҡул ҡуйылғандан һуң Рәсәй империяһына тапшырыла.

Төркиә менән яңы һуғыш ҡурҡынысы булыу сәбәпле рус властары тарафынан Александрополды (1837 йылдан алып 1924 йылға тиклем Гюмри шулай аталған) нығытыуға махсус иғтибар бүленә. Кавказда рус армияһының баш командующийы Иван Дибич былай тип яҙа: «төрөктәр менән һуғыш булыу мөмкинлеге арҡаһында ҡәлғә төҙөргә һәм уны мөһим хәрби аванпост кеүек нығытырға кәрәк».

1834 йылда тау түбәһендә ҡәлғәгә нигеҙ һалына, ул ун йылдан артыҡ төҙөлә. Ул ҡара таштан (базальт) торған түңәрәк фортификация ҡоролмаһы була, исемен дә төҫөнә ҡарата алған.

Ҡырым һуғышында Рәсәй еңелгәндән һуң Ҡара ҡәлғә беренсе класлы ҡәлғә статусын ала. Үҙ тарихында бер тапҡыр ҙа ул ҡамауға эләкмәй, әммә 1878 йылға тиклем дауам иткән һуғышта төрөктәр өҫтөнән еңеүҙә мөһим роль уйнай. Рәсәй Карс һәм Батумила аванпостар алғандан һуң, 1887 йылда Сев.-Берд икенсе класлы ҡәлғә булып квалификациялана һәм артиллерия снарядтары склады ролен башҡара башлай.

1940 йылдан ҡәлғәнән алыҫ түгел ерҙә 102-се рәсәй хәрби базаһының гарнизоны урынлаша, ул бөгөнгө көнгә тиклем Әрмәнстан ҡораллы көстәренә хәрби ярҙам күрһәтә.

Хәҙерге статусы

2005 йылда ҡоролманы Рәсәй яғы Әрмәнстан Оборона министрлығы ҡарамағына тапшыра, һуңынан бизнесмен Айк Айрапетян һатып ала. Уның вафатынан һуң, 2012 йылда ҡәлғәне Баласанян ғаиләһе һатып ала. Әлеге ваҡытта хужаһы булып Мисак Баласанян тора, ул ҡәлғәне ҡаланың иҫтәлекле урынына әйләндерергә планлаштыра.

Иҫкәрмәләр

 

Listed in the following categories:
Post a comment
Tips & Hints
Arrange By:
Andrei Patsiomkin
17 September 2021
максимально бесполезное место)
Load more comments
foursquare.com
6.8/10
8,658 people have been here
Map
QRJG+X4P, Гюмри, Армени Get directions

Black Fortress | Սև բերդ on Foursquare

Ҡара ҡәлғә on Facebook

Hotels nearby

See all hotels See all
Golden Palace Hotel Resort & Spa GL

starting $111

Your cozy home in Kars.

starting $26

North Star Hotel

starting $56

Kar's Hotel

starting $98

Kale Hotel Kars

starting $44

The Karspark Hotel

starting $41

Recommended sights nearby

See all See all
Add to wishlist
I've been here
Visited
Mother Armenia, Gyumri

Mother Armenia (Armenian: Մայր Հայաստան Mayr Hayastan) monumental

Add to wishlist
I've been here
Visited
Marmashen monastery

Marmashen Monastery is a 10th century Armenian monastic complex

Add to wishlist
I've been here
Visited
Тигніс (фортеця)

Тигніс (вірм. Տիգնիս) — середньовічна вір

Add to wishlist
I've been here
Visited
Harichavank Monastery

The Monastery of Harich or Harichavank (Armenian:

Add to wishlist
I've been here
Visited
Арпи (күл)

Арпи күл (әрм. Արփի) [лич Арпи], элегерәк шулай уҡ Арпа — Әрмәнстарынд

Add to wishlist
I've been here
Visited
Ani

Ani (Հայերեն. Անի) is a ruined and uninhabited medieval Armenian

Add to wishlist
I've been here
Visited
Cathedral of Ani

The Cathedral of Ani (Armenian: Սուրբ Աստուածածին Եկեղեցի, or The

Add to wishlist
I've been here
Visited
Арагац

Арагац (әрм. Արագած) — Әрмәнстандың көнбайышындағы айырым бер тау

Similar tourist attractions

See all See all
Add to wishlist
I've been here
Visited
Suomenlinna

Suomenlinna, until 1918 Viapori, (Finnish), or Sveaborg (Swedish), is

Add to wishlist
I've been here
Visited
San Juan de Ulúa

San Juan de Ulúa, also known as Castle of San Juan de Ulúa is a l

Add to wishlist
I've been here
Visited
Palamidi

Palamidi is a military fortress to the east of the Acronauplia in the

Add to wishlist
I've been here
Visited
Fortress of Luxembourg

The Fortress of Luxembourg refers to the former fortifications of

Add to wishlist
I've been here
Visited
Ehrenbreitstein Fortress

Ehrenbreitstein Fortress (German: Festung Ehrenbreitstein) is a

See all similar places